Aylık Bağlanma Oranı (Emeklilik ABO)

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamında emekli olan veya olmayı bekleyen milyonlarca vatandaş, emekli maaşlarını merak ediyor ve daha yüksek bir emekli maaşı almanın yollarını öğrenmek istiyor. Peki aylık bağlanma oranı nedir? Aylık bağlanma oranı hesaplama? Hep beraber inceleyelim.

Aylık bağlanma oranı nedir?

ABO (Aylık Bağlama Oranı), emekli aylığının hesaplanmasında kullanılan bir kavramdır. Emekli aylığı, çalışma hayatında ödenen prim gün sayısı, ortalama kazanç ve emekli olma yaşı gibi etkenlerin hesaplanması sonucu belirlenen bu oranla hesaplanır.

ABO neden kullanılır?

Emekli maaşının hesaplanmasında önemli bir faktör olan Aylık Bağlama Oranı (ABO), diğer değerlerle (Gösterge, katsayı, ortalama yıllık kazanç ve güncellenmiş kazançlar gibi) çarpılarak emekli maaşının belirlenmesini sağlar; ABO ne kadar yüksek olursa, emekli maaşı da o kadar yüksek olacaktır.

Aylık bağlanma oranı hesaplama

Emekli maaşı hesaplama süreci oldukça kompleks ve anlaşılması zor bir yapıya sahiptir; bu zorluğun temel sebebi, ülkemizdeki emeklilik sisteminin zaman içinde sık sık değişmiş olması ve her değişiklikle birlikte yeni kuralların uygulanmasıdır.

Emekli maaşı hesaplama sistemi, emeklilerin prim günleri ve ödemeleri önce üç döneme ayrılarak hesaplanır, sonrasında ise bu dönemlerin birleştirilmesi için eski prim miktarları çeşitli yöntemlerle güncellenir.

Emekli maaşı hesaplama sürecinde üç ayrı dönem önemli rol oynar:

1. 9 Eylül 1999 öncesinde çalışılan dönem.
2. 9 Eylül 1999 ile 1 Ekim 2008 arasında çalışılan dönem.
3. 1 Ekim 2008 sonrasında geçerli olan dönem.

Emekli aylığı, Gösterge x Katsayı x Aylık Bağlama Oranı (ABO) formülüne göre hesaplanır.

2000 öncesi aylık bağlanma oranı (31.12.1999 öncesi)

2000 öncesi döneme ait emekli aylığının hesaplanmasında, emekli aylığı gösterge cetvelinden hesaplananlar için %60, üst gösterge cetvelinden hesaplananlar için ise derece ve kademesine göre %50 ile %59.9 arasında değişen başlangıç aylık bağlama oranı kullanılmaktadır.

Yaş durumuna göre ABO değerlendirmesi;

• Erkek emeklinin yaşı 55’in üzerindeyse, (her bir yaş) için ABO’ya 1 puan eklenir.
• Kadın emeklinin yaşı 50’nin üzerindeyse, (her bir yaş) için, ABO’ya 1 puan eklenir.

Prim gününe göre ABO değerlendirmesi;

• Prim gün sayısı 4999 ve altındaysa, her 240 gün için ABO’dan 1 puan düşülür.
• Toplam prim gün sayısı 5001 ve üzeri kişilerde, her 240 gün için ABO 1 puan eklenir.

Bir önemli noktayı da ek olarak belirtmek gerekirsek; Aylık Bağlama Oranı (ABO) değeri, en fazla %85 olarak belirlenmiştir.

2000-2008 öncesi aylık bağlanma oranı

2000 yılında çıkan 4447 sayılı Kanun ile önemli bir değişiklik yapılmış ve sigortalıların 2000 yılı ve sonrasında ödedikleri tüm prim gün ve kazançlar aylık hesaplamalarına eklenmiştir. Aylık Bağlama Oranı (ABO) hesaplaması için kullanılan yöntemde değişiklik yapılmış ve prim ödeme gün sayısına bağlı yeni bir sistem benimsenmiştir.

3600 günün her 360 günü için %3,5:

ABO1 = (3600/360) * 0.035

ABO1 = 10 * 0.035

ABO1 = 0.35 (%35)

5400 günün her 360 günü için %2;

ABO2 = (5400/360) =15

ABO2 = 15 X %2= %30

ABO2 = 0.30 (%30)

360 gün boyunca, her 360 gün için %1,5;

ABO3 = (360/360) * %1,5

ABO3 = 1 * %1,5

ABO3 = 1,5 (%1,5)

Sonuç olarak, ABO’nun toplamı:

ABO = ABO1 + ABO2 + ABO3

ABO = %35 + %30 + %1,5 [ ABO = %66,5 ]

2008 sonrası aylık bağlanma oranı

2008 sonrası emeklilik hesaplamasında sigortalıların lehine olan şartlar kötüleştirilerek, aylık bağlama oranları düşürülmüş ve gelişme hızı tamamı yerine %30’unun uygulandığı bir değişiklik yapılmıştır.

3600 günün her 360 günü için %2:

ABO = (Prim günü / 360 ) * 0.020

Prim gününün 7200 olduğunu varsayarsak;

ABO = (7200 / 360 ) * 0.020

ABO = 20 * %20 = %40

Eğer sigortalının 01.10.2008 tarihinden önceki prim gün sayısı 3600 günden az ise, 3. Dönem boyunca öncelikle %3 oranı uygulanacak ve 3600 güne tamamlanıncaya dek bu oran devam edecek, ardından %2 oranı geçerli olacaktır.

Kısa bir örnek ile açıklamak gerekirsek;

Diyelim ki kişinin toplam primi 8.500 ve bunun içinde 30/04/2008 öncesi primi de 2.500 olsun.

Hesaplamalara göre, kişi; ilk 2500 günlük kısımda her 360 gün için (3600-2500)/360 * %3 oranında artı her 360 gün için kalan kısım için (8500-2500)/360 * %2 oranında prim alacak ve toplamda %9,17 + %35,56 = %44,73 ABO oranına ulaşacaktır.

ABO neden önemli?

Aylık bağlama oranı (ABO), emekli maaşı hesabını büyük ölçüde etkileyen son derece önemli bir orandır. Düşük bir ABO, emekli maaşında düşüşe neden olurken, yüksek bir ABO ise emekli maaşını artırarak daha yüksek gelir elde edilmesine katkı sağlar.