Engelli Erken Emeklilik ve Engelli Emekli Maaşı Hesaplama
Engelli 4A sigortalılarının erken emeklilik konusunu 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı yeni Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunundan önce ve sonra olmak üzere iki farklı başlıkta incelemek yerinde olacaktır.
Engelli Emeklilik Şartları Nelerdir ?
Engelli bireylerin emeklilik başvurusu yapmak için iki şartı bulunmaktadır.- Ödenmiş Prim Günü Sayısı
- Sigorta Giriş Başlangıç Tarihi
Engelli Oranları;
- % 80 ve üzeri 1. Derece
- % 60-79 arası 2. Derece
- % 40-59 arası 3. Derece
4A Engelli Emeklilik Şartları Nelerdir ?
Engelli emeklilik hakkı kazanmak için prim gün sayısı ve SGK giriş tarihi kriterleri bulunur. Bu kriterler kapsamında aranan şartlar 1 Ekim 2008 öncesi ve sonrası olmak üzere iki gruba ayrılır.1 EKİM 2008 Öncesi Engelli Emeklilik Şartları
İlk sigorta başlangıç tarihleri 1 Ekim 2008 tarihinden önce olan 4A sigortalılarının erken emekliliği, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 31. maddesi uyarınca belirlenen vergi indirimi derecelerine göre düzenlenir. İlk sigorta başlangıç tarihleri 1 Ekim 2008 tarihinden önce olan 4A sigortalılarının erken emekli olabilmeleri için vergi indirimi hakkı elde etmiş olmaları şarttır.
Vergi indirimi olmadan sadece rapor ile erken emeklilikleri mümkün değildir. Bu tarihten önce sigorta girişi olan 4A sigortalılarının sigorta süresi ve prim gün sayısı yönünden erken emeklilik şartlarını uzun uzun anlatmak yerine bütün bilgileri içeren aşağıdaki tablo çok daha açıklayıcı olacaktır.
1 EKİM 2008 Sonrası Engelli Emeklilik Şartları
1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı yeni Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile birlikte engellilerin erken emekliliğinde vergi indirimi şartı kaldırılmıştır. İlk sigorta girişi bu tarihten sonra olan 4A sigortalılarının erken emeklilikleri, alacakları engelli sağlık kurulu raporunun kurum sağlık kurulu tarafından değerlendirilmesi ile karara bağlanır. Bu gruptaki 4 Ae sigortalılarının sigorta süresi ve prim gün sayısı yönünden erken emeklilik şartları aşağıdaki tablodaki gibidir.
Bağ-Kur (4B) Sigortalılarının Erken Emekliliği
1 Ekim 2008 tarihinden önce Bağ-kur (4B) sigortalılarının erken emeklilik hakkı bulunmuyordu. Bu tarihte yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 28. maddesi ile artık kendi nam ve hesabına çalışan Bağkur'lu engellilere de erken emeklilik hakkı tanınmıştır.
Söz konusu 28. maddenin ilgili kısmı aşağıdaki gibidir:
Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
- a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,
- b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,
yaşlılık, malülllük ve ölüm sigortaları primleri bildirilmek kaydıyla 2. fıkra "a" bendine göre yaş şartı aranmadan yaşlılık aylığı bağlanmaya hak kazanmaktadır.
Bunu tabloya dökecek olursak aşağıdaki gibi olacaktır:
Devlet Memurlarının (4C) Erken Emekliliği
Bu konuyu da 2008 öncesi ve sonrası şeklinde iki bölümde incelemek mümkündür.
1 Ekim 2008 Öncesi Engelli Memur Emeklilik
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden önce 5434 sayılı kanuna tabi olarak çalışmaya başlamış olanların erken emeklilik şartları, eski memurların geçiş hükümlerini düzenleyen 5510/geçici 4. maddeye göre belirlenir.
Maddenin ilgili kısmı aşağıdaki gibidir:
“Bu Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmaya başlamış olup, çalışmaya başlamadan önce ilgili mevzuatına göre alınmış ve en az %40 oranında özürlü olduklarını gösterir sağlık kurulu raporu bulunanlar ile en az % 40 oranında doğuştan özürlü olduklarını belgeleyenlerden aylık talep tarihinde bu Kanun'un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlara; en az 5400 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş ya da emekli keseneği ödenmiş olması kaydıyla, istekleri halinde bu madde hükümleri esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak çalışmaya başladıktan sonra, Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
a) %50 ila %59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 5760,
b) %40 ila %49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 6480 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması kaydıyla, haklarında bu fıkra hükümleri uygulanır.”
1 Ekim 2008 Sonrası Engelli Memur Emeklilik
İlk defa 1 Ekim 2008 tarihinden sonra memur olarak çalışmaya başlamış olan engellilerin erken emeklilikleri yukarıda detaylı olarak açıkladığımız 5510 sayılı yasanın 28. maddesi uyarınca olacaktır.
Engelli Emekli Başvurusu Nasıl Yapılır ?
Engelli emeklilik başvurusu gerekli şartların tamamlanması ile beraber bağlı olduğunuz il/ilçe Sosyal Güvenlik Kurumlarına başvurunuzu yapmalısınız. Engelli emeklilik başvuru evrakları alt kısımda yer almaktadır.
- Emeklilik Talep Formu
- Emeklilik Tahsis Formu
- Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği
- Sigortalı Hesap Fişi
Engelli Emekli Maaş Hesaplama
Bu konuda standart bir rakam yoktur. Normal maaş hesabında olduğu gibi vergi indirimi ile erken emeklilikte bağlanacak maaş için de prime esas kazanç tutarı çok önemlidir. Yalnızca erken emeklilikte düşük prim gününden kaynaklanan aylık bağlama oranı kaybının önüne geçmek için engellilere pozitif ayrımcılık uygulanmakta, maaşları normal emekli oluyormuş gibi, sağlıklı insanlara uygulanan minimum prim gün sayısı ve buna bağlı olarak aylık bağlama oranı ile hesaplanmaktadır.
Emekli maaşı hesabı için SGK'nın resmi web sitesinde bir hesaplama uygulaması bulunmaktadır.
Aşağıdaki linkten bu uygulamaya ulaşılabilir.
