Engellilere verilen engelli aylığı almak için, kişinin onaylı engelli sağlık raporu olmalıdır. Engelli olduğu hastalık ve hastalığın durumu hakkında sağlık kurumlardan alacağı engelli raporu ile ilgili kurumlara engelli aylığı için başvuru yapabilir. Başvuru yapacak engelli kişi, yürümede zorluk çekiyorsa bu durumda ailesinde bir yakını ilgili kurumlara müracaat yaparak engelli aylığı başvurusu yapabilir. Engelli aylığı almak için en az %40 oranında engelli olmak gereklidir. Engelli kişi 18 yaşından küçük ise bu durumda 18 yaş altı engelli aylığı ailesinden bir kişi alabilir. 2022 sayılı kanun gereğince %40 engelli olan vatandaşlar engelli aylığı alabilmektedir. Engelli kişinin kendisi ya da engelli kişinin yakını bağlı bulunduğu ilçenin veya ilin sosyal yardımlaşma derneğine başvuru yapması gereklidir.
Engelli aylığı için yapılacak başvurularda istenen evraklar;
Engelli aylığı, devletin belirlediği ilgili kanun çerçevesinde sadece en az %40 engelli raporu olan ve çalışmayan kişilere verilmektedir. Engelli aylığı için raporda ağır engelli ibaresi olması gereklidir. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının belirlediği zamanlarda ödemeler yapılabiliyor. Engelli kişi bizzat kendi veya bir aile yakı vasıtasıyla engelli aylığına başvuru yapabiliyor. Başvurusunu yapan engelli kişi başvuru yaptıktan sonraki günlerde kurum tarafından kişilerce incelemeye alınmaktadır. İnceleme sonucunda kişinin mal varlığı, çalışma durumu, engel durumu vb. özelliklere bakılarak engelli aylığı hakkı olup olmadığına karar verilmektedir.
Söz konusu kurum yetkilileri engelli aylığı başvurusu yapıldıktan sonra yaklaşık 1 hafta içinde yoğunluklarına bağlı olarak, engelli kişinin evine ziyarette bulunmaktadır. Ziyaret sırasında ilgili sorularını sorarak duruma netice kazandırırlar. Engellinin evinde edindikleri bilgiler ışığında kurumla birlikte bir karara varılır ve en geç bir hafta içinde engelli kişiye, engelli aylığı çıkıp çıkmadığı öğrenilebilir. Aylık durumları hakkında bilgi sahibi olmak isteyen engelli veya yakını, ilgili sosyal dayanışma kurumunu arayarak 1 hafta içinde bilgi alabilmektedir. Bu durumda engelli aylığına hak kazanmış kişiler bir sonraki ayda belirlenen tarihte engelli maaşlarını alabilmektedir. Bu süreç nerdeyse ya da iki buçuk bir haftalık süreçtir. Sürecin durumu, kurumun yoğunluğuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Engelli kişi kendi ihtiyaçlarını göremeyecek kadar ağır engelli ise ve bu durumda ailesinden birinin bakımına muhtaç ise, engelliye bakan kişinin de bazı hakları bulunmaktadır. Söz konusu engelliye bakan kişi devletin kanunlarla belirlediği muhtaçlık aylığından yararlanabilmektedir. Engelli kişi kendi hayatını çalışarak kazanamadığı için devlet, temel ihtiyaçlarının görülmesi ve hayat kalitesinin belli bir seviyede olması için engelli maaşı uygulamasını uzun yıllardır uygulamaktadır. Engelli kişiye bakan kişide aynı şekilde bakım işleri ile uğraştığı için herhangi bir işte çalışamamaktadır. Bu durumda engelliye bakan kişinin de ihtiyaçlarının karşılanması adına devlet tarafından engelliye bakan kişilere de muhtaçlık aylığı verilmektedir.
Engelli kişi hem engelli aylığı hem de ona bakan kişi muhtaçlık aylığı alabilmektedir. Bu durumda engelli kişiye bakmakla yükümlü olan kişilerin çalışmıyor olması gerekmektedir. Gerekli şartlar sağlandığı zaman hem engelli aylığı hem de muhtaçlık parası aynı anda alınabilmektedir.
Dönem | Engel Oranı | Yardım Bedeli |
---|---|---|
2020 - Ocak - Haziran | %40 ve %69 | 537,07-TL |
2020 - Ocak - Haziran | %70 ve Üzeri | 805,61-TL |
2020 - Temmuz - Aralık | %40 ve %69 | 567,96-TL |
2020 - Temmuz - Aralık | %70 ve Üzeri | 851,95-TL |
Engelli kişilerin yararlanacağı muafiyet ve indirimler, gelir idaresi başkanlığı tarafından belirlenmektedir. Engelli kişilerden ve engelliye bakan kişilerden herhangi bir vergi alınmamaktadır. Bu durumda engelli kişi veya muhtaçlık aylığı alan engelli yakını maaşlarında herhangi bir vergi kesintisi yaşamamaktadır. Vergi indirimi hakkından yararlanmak isteyen engelliler, diğer kişilere göre daha uygun indirim oranlarından faydalanmaktadır.
2020 yılı için Engellik İndirim Tutarı |
Aylık Maaş ve Ücrete Faydası |
---|---|
1. Derece Engelliler için 1.400 TL | 210-TL |
2. Derece Engelliler için 790 TL | 118,5-TL |
3. Derece Engelliler için 350 TL | 52,5-TL |
Engelli kişinin taşıt alımlarındaki hakları, gelir idaresi başkanlığı tarafından belirlenmektedir. Söz konusu engelli kişi kendisine ve yakınına tanınan taşıt alım fırsatlarından faydalanmak için, sıfır araç alımı yapması gerekmektedir. Engelli araç alımlarında;
Engelli kimlik kartı, almak için kişinin herhangi bir rahatsızlık sonucu kurul onaylı engelli raporu olması gereklidir. Bu durumda kişinin engellilik durumu %40 ve üzeri ise engelli kimlik kartı alabilmektedir. Engelli kişi 18 yaşından küçük ise engellilik oranına göre engelli kimlik kartı alabilmektedir. Bu durumda reşit veya reşit olmayan kişilerin engellilik oranlarına göre alacağı engelli kartları,
Engelli kişiler veya onların yakınları bağlı bulundukları Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne;
Yapılan engelli kimlik başvurusundan sonraki birkaç gün içinde ilgili kişi engelli kimlik kartını teslim alabilmektedir. Başvuruyu yapan kişi veya başka bir yakını veya engelli kişi, hazırlanan kimlik kartını teslim alabilmektedir.
Engelli eğitim hakları alt kısımda yer almaktadır;