Devlet, engellilerin sosyal hayata katılmaları, iş hayatında aktif olmaları, hayatın her alanında önlerine çıkan engelleri daha kolay aşmalarına yardımcı olmak maksadıyla bir takım tedbirler, maddi teşvik ve destek programlarını uygulamaya koymaktadır. Bunlardan biri de ÖTV muafiyetidir. Engelli araç indirimi hakkı olan engellilerden aracın motor silindir hacmi ve fiyatına göre belirlenmiş ÖTV tutarı sıfır olarak uygulanır. Yani ötv'nin tamamından muaf tutulurlar.
Özel Tüketim Vergisi, belirlenen ürünlerin harcamalarında uygulanan oransal yada maktu devlet tarafından alınan bir vergi cinsidir. ÖTV indirimi, vücut fonksiyonlarında belli bir oran üzerinde kayıp oluşması durumunda, işlev kaybı olan engelli kişilere sunulan yasal bir haktır. Yüzde 90 ve üzeri engelli kişiler ÖTV muafiyetinden yararlanırken, Yüzde 90 altı engelli kişilerin engelli sağlık raporlarında "özel tertibatlı araç" kullanabilir ifadesi yer almalıdır.
Rapor oranı %90 ve üzeri olan bütün engelliler ile, Oran farketmeksizin manuel vitesli bir aracı kullanabilmek için ilave bir tertibata gereksinim duyan, engeli ile uyumlu tertibat kodları içeren B sınıfı sürücü belgesi sahibi fiziksel engelliler ÖTV den muaf olarak araç alabilmektedirler.
ÖTV muafiyetini, araç alma şartları ve aracı kullanabilecek kişiler bakımından %90 ve üzeri ile %90 altı olmak üzere iki ana maddede incelemek mümkündür.
Rapor oranı %90 ve üzeri olan bütün engelliler istisnasız olarak engelli ÖTV muafiyeti hakkından faydalanırlar. Bu kategoride değerlendirilen engellilerin ÖTV muafiyetinde sürücü belgesi şartı aranmaz. Bu şekilde ÖTV muafiyeti ile alınmış araç, kullanım yönünden hiçbir kısıtlamaya tabi değildir, aracı istisnasız herkes kullanabilir. Ancak esas olan, aracın engellinin hizmetinde ve onun bakımı ile ilgili işlerde kullanılmasıdır.
İlgili yönetmeliğe göre amacı dışında kullanıldığı tespit edilen araçlardan, ilk tescilinde alınmayan ÖTV tutarının tahsil edileceği belirtilmektedir. Bu kategoride değerlendirilen %90 ve üzeri raporlarda herhangi bir ibare şartı aranmaz. Rapor oranının %90 ve üzeri olması ÖTV muafiyeti için yeterlidir. Bu şekilde alınmış araçlar MTV den de muaf tutulur.
%90 altında bir orana sahip rapor ile ÖTV muafiyetinin ilk şartı, alt ve/veya üst ekstremite kısıtına sahip olmak, bu kısıttan dolayı da manuel vitesli bir aracı kullanabilmek için hareket ettirici aksam üzerinde ilave bir tertibata ihtiyaç duyuyor olmaktır. Bu amaç için alınmış engelli sağlık kurulu raporlarında, teşhis, tanı, ve rapor oranının yanında, hareket ettirici aksam üzerinde özel tertibat gerekliliği değerlendirmesi mutlaka bulunmalıdır.
20 Şubat 2019 tarihinden sonra alınan %90 altındaki raporlarda ÖTV muafiyeti için yeni ÖTV Genel Tebliğinde yer alan "sadece hareket ettirici aksamda özel tertibatlı taşıt kullanılması gereklidir" ibaresinin yer alması gerekmektedir. Bu tarihten sonra alınmış olan raporlarda "kullanabilir" , "kullanması uygundur" gibi tercih ve olasılık anlamı taşıyan ifadeler kabul edilmemektedir. Ancak bu tarihten önce alınmış olan raporlarda, tanının açık olması ve ek bir tertibat olmadan aracı kullanamayacağının belli olması şartı ile tertibat hakkında kesin hüküm bulunmayan raporlarla ÖTV muafiyeti de mümkün olabilmektedir.
Alt ya da üst ekstremite kısıtı bulunan bedensel engellilerin ÖTV muafiyeti için herhangi bir rapor oranı alt sınırı bulunmamaktadır. En az %40 olması gerektiği yönündeki söylentiler gerçek dışıdır.
ÖTV muafiyeti ile alınabilecek araçlar konusunda daha önceki yıllarda uygulanan 1.6 cc motor silindir hacmi kısıtlaması tamamen kaldırılmış, yerine fiyat limiti getirilmiştir.
Bu limit 2021 ötv indirimi 330.800 TL dir. Bütün vergiler dahil satış fiyatı 330.800 TL nin altındaki araçlar hiçbir motor silindir hacmi kısıtlaması olmaksızın ÖTV muafiyeti ile alınabilmektedir.
ÖTV muafiyeti ile alınmış olan aracın kullanımı konusunda da %90 ve üzeri raporla alınanlar ile, bu oranın altındaki bir raporla alınan araçların kullanımı konusunda farklı uygulamalar mevcuttur. Yukarıda da açıkladığımız şekilde; %90 ve üzeri raporla alınmış araçların kullanımı konusunda hiçbir kısıtlama yoktur, bu araçları istisnasız herkes kullanabilir.
%90 altındaki bir raporla alınmış olan ÖTV muafiyetli aracın kullanımı konusunda ise bazı kısıtlamalar mevcuttur.
Araç otomatik vites ise ve otomatik vites haricinde hiçbir ek tertibat yoksa bu aracı da uygun sürücü belgesi olması şartıyla herkes kullanabilir. Ancak araçta özel tertibat monte edilmiş ise, bu aracın engelliden başkasının kullanımına sunulabilmesi için TSE'den uygunluk raporu gerekmektedir. Bunun için ilinizdeki TSE'ne başvurmak gerekmektedir. Eğer araca monte edilen özel tertibat, aracın orijinal donanımında herhangi bir değişikliğe sebep olmamış, ilave olarak monte edilmişse teknik personel uygunluk raporu hazırlayıp verecektir. Bu rapor ile birlikte notere gidilip araç tescil belgesine "3.dereceye kadar kan ve sıhri hısımlar kullanabilir" ibaresi ekletilmektedir.
Otomobil ÖTV ve KDV Hesaplama | |||
Silindir Hacmi | Vergisiz Satış Tutarı | ÖTV | KDV |
1600 cm³'e kadar | 85.000 TL'ye kadar | %45 | %18 |
1600 cm³'e kadar | 85.000 TL - 130.000 TL arası | %50 | %18 |
1600 cm³'e kadar | 130.000 TL üzeri | %80 | %18 |
1600 cm³ ile 2000 cm³ arası | 170.000 TL'ye kadar | %130 | %18 |
1600 cm³ ile 2000 cm³ arası | 170.000 TL üzeri | %150 | %18 |
2000 cm³ üzeri | Tutar sınırı yok | %220 | %18 |
Engelli ÖTV muafiyeti yararlanmak için, kişinin engelli sağlık raporu %90 ve üzeri olmalıdır. %90 ve altı oranlarda ise engelli sağlık raporlarında "özel tertibatlı araç" kullanabilir ifadesi yer alması durumunda ÖTV muafiyetinden yararlanılır.
ÖTV Muafiyeti sadece engelli kişilere tanına bir yasal haktır. ÖTV muafiyetinden yararlanmak isteyen kişiler taşıtı kendi üzerine kayıt ettirmelidir.